«بَصیر» و هم خانواده های آن در قرآن معناشناسی واژگان با رویکرد ساخت گرا

این مطالعه، یک مطالعۀ معناشناسانه است؛ یعنی در آن بنا ست با مطالعۀ علمی روابط میان معانی بر محور کاربردهای قرآنی مختلف یک لفظ، به استخراج معنای نهفته در متن بپردازیم. رویکرد ما در این روش، رویکرد معناشناسی ساخت گرا ست؛ یعنی می خواهیم بر پایۀ تحلیل روابط معنایی در کاربردهای متنی، معنای واژه ای را توصیف کنیم. واژۀ مورد نظر، «بصیر» است که در قرآن کریم به صورت نکره و معرفه در 51 آیه کاربسته شده است و دیگر مُشتَقّات ریشه اش نیز، کاربردهای فراوانی در قرآن دارند. با توجه به استعمالهای واژه در قرآن و بررسی روابط همنشینی و جانشینی آن با دیگر واژه ها، برای شناخت مؤلفه های شرطی و ماهوی بصیر در قرآن خواهیم کوشید. چنان که خواهیم دید، بصیر به فردی اطلاق می شود که برخوردار از دانشی دقیق، شناختی صحیح، و توانایی تمییز حق از باطل، و ملتزم به عمل به باورهای قلبی خویش باشد. نیز، چنین بصیرتی بر پایۀ قرآن تنها با تذکر، تعقل، عبرت آموزی، تقوا و یقین حاصل می گردد.